Ders Adı Sensörler ve Dönüştürücüler
Ders Kodu MKT-3111
Dersin Türü Zorunlu
Ders Biriminin Seviyesi Ön Lisans
Yıl 1
Dönem 1.Yarıyıl
AKTS 3
Dersi Veren(ler) Dr. Öğr. Üyesi Gamze YAKUT
Dersin Yardımcıları
Ders İşleme Biçimi Yüz Yüze
Önkoşul Dersleri
Dersin İçeriği Sıcaklık Algılayıcıları, Nem Algılayıcıları, Manyetik Algılayıcılar,6 Hız /titreşim/ivme Algılayıcıları,Konum Algılayıcıları, Yaklaşım Algılayıcıları,Basınç Algılayıcıları, Optik Algılayıcıları,Akış ve Seviye Algılayıcıları,Darbe (Kuvvet) Algılayıcıları
Dersin Verildiği Diller Türkçe
Dersin Amacı Bu derste her çeşit algılayıcıyı, ilgili devrelerde kullanabilme bilgi ve becerilerinin kazandırılması amaçlanmaktadır.
Ders Yapısı
Temel/Alana Özgü Mesleki Dersler 80
Uzmanlık/Program Dersi 0
Destek Dersi 0
Beceri,İletişim ve Yönetim Becerileri Dersi 0
Aktarılabilir Beceri Dersi 20
Matematik ve Temel Bilimler 0
Temel Eğitim 0
Ders İşleme Şekli
Sınıf Dersi 65
Sınıf Dersi açıklama 0
Problem Saati 0
Problem Saati Açıklama 0
Laboratuvar 35
Laboratuvar Açıklama 0
Diğer 5
Diğer Açıklama 2
No Dersin Kazanımları  
1 Sensörlerin ne olduğunu ve temel özelliklerini tanımlar.
2 Uygulama için doğru sensörü seçme kriterlerini açıklar.
3 Farklı sensör tiplerini tanır ve uygun olanı seçer.
4 Sensörleri doğru şekilde bağlar ve çalıştırır.
5 Sensörleri çeşitli uygulamalarda etkin bir şekilde kullanır.
DERSİN KAZANIMLARI / PROGRAM YETERLİKLERİ İLİŞKİ MATRİSİ
DKPÇ1PÇ2PÇ3PÇ4PÇ5PÇ6PÇ7PÇ8PÇ9PÇ10PÇ11PÇ12PÇ13PÇ14PÇ15
1
2
3
4
5
5-Çok Yüksek İlişkili 4- Yüksek İlişkili 3-Orta İlişkili 2- Zayıf İlişkili 1-İlişkisiz
Hafta Konular  
1 Algılayıcılar ve Dönüştürücülere Giriş
2 Sıcaklık Algılayıcıları
3 Nem / Konum Algılayıcıları
4 Akış ve Seviye Algılayıcıları
5 Gaz Algılayıcıları
6 Temassız/Ultrasonik/Yaklaşım Algılayıcıları
7 İvme Algılayıcıları
8 Darbe (Kuvvet) Algılayıcıları
9 Renk Algılayıcıları
10 Işık / Optik Algılayıcıları
11 Ses Algılayıcıları
12 Basınç Algılayıcıları
13 Sensör Uygulamaları
14 Sensör Uygulamaları
No Program Çıktısı Katkı Düzeyi
1 Mesleği ile ilgili temel, güncel ve uygulamalı bilgilere sahip olur. 4
2 İş sağlığı ve güvenliği, çevre bilinci ve kalite süreçleri hakkında bilgi sahibi olur. 1
3 Mekatroniğin tüm disiplinlerindeki teknolojik gelişmeleri takip eder sorunları ve çözümlerini anlar. 2
4 Alanındaki bilişim teknolojilerini (2d, 3d yazılım, program, animasyon vb.) etkin kullanır. 3
5 Uygulamada karşılaşılan ve öngörülemeyen sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alır. 1
6 Kariyer yönetimi ve yaşam boyu öğrenme konularında farkındalığa sahiptir. 1
7 Alanı ile ilgili verilerin toplanması, tecrübe edilmesi ve duyurulmasında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahiptir. 1
8 Mesleki problemleri ve konuları bağımsız olarak analitik ve eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme ve çözüm önerisini sunabilme becerisine sahiptir 3
9 Bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yolu ile etkin biçimde sunabilir, anlaşılır biçimde ifade eder. 1
10 Mekatronik teknolojisinde yeterli olacak düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olur ve meslektaşları ile iletişim kurar. 1
11 Mekatronik ile ilgili temel kavramları tanımlar ve uygular. 4
12 Otomasyon sistem elemanlarını tanımlar ve programlar. 1
13 Makine elemanlarını tanır, matematiksel hesaplamaları yapar ve mekanik sistemleri tasarlar. 1
14 Hidrolik ve pnömatik sistem elemanlarını açıklar ve sistemi tasarlar. 1
15 Elektrik ve elektronik sistem elemanlarını tanımlar devre tasarımı yapar. 3
Yarıyıl İçi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Ara Sınav 1 70
Kısa Sınav 0 0
Ödev 0 0
Devam 0 0
Uygulama 1 10
Labaratuvar 0 0
Proje 0 0
Atölye 0 0
Seminer 0 0
Arazi Çalışması 0 0
Sözlü sınav 0 0
Portfolyo 0 0
Doküman İncelemesi 0 0
Performans değerlendirme 0 0
Sunum 1 20
Alan Çalışması 0 0
Vaka Çalışması 0 0
Video Kaydı 0 0
Öz değerlendirme 0 0
Akran Değerlendirme 0 0
Eşleştirme Testleri 0 0
Çoktan seçmeli test 0 0
Kısa Cevaplı test 0 0
Kontrol listeleri 0 0
Dereceleme Ölçekleri 0 0
Zihin Haritalama 0 0
Araştırma yazısı 0 0
Çevrimiçi anket 0 0
Çevrimiçi Kısa sınav 0 0
TOPLAM 100
Yıliçinin Başarıya Oranı 40
Finalin Başarıya Oranı 60
TOPLAM 100
AKTS kredilerinin belirlenmesinde öğrenci işyükü anketlerinden faydalanılmaktadır.
Etkinlik Sayısı Süresi Toplam
Ders Süresi (Sınav Haftaları Hariç) 14 2 28
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi 0 0 0
Ödevler 0 0 0
Sunum/Seminer 1 20 20
Proje 1 20 20
Laboratuar Çalışması 0 0 0
Arazi ya da Alan Çalışması 0 0 0
Kısa Sınav 0 0 0
Araştırma 0 0 0
Rapor Yazma/Rapor sunumu 0 0 0
Vaka İncelemesi 0 0 0
Staj 0 0 0
Uygulama/Materyal Hazırlama 0 0 0
Tez Çalışması 0 0 0
Ara Sınavlar 1 10 10
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 15 15
İşyükü Saati (30) 0
Toplam İşyükü / Saat 93    
Dersin Akts Kredisi 3    
Ders Notu Algılayıcılar ve Dönüştürücüler, Osman Gürdal, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık
Diğer Kaynaklar Algılayıcılar ve Dönüştürücüler, Osman Gürdal, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık
Materyal
Dökümanlar Algılayıcılar ve Dönüştürücüler, Osman Gürdal, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık
Ödevler
Sınavlar
Materyal Diğer
Planlanmış Öğrenme Faaliyetleri ve Öğretim Yöntemleri











Course Weekly Schedules
Hafta 1 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Mekatronik
Mekatronik Makinaların Karakteristik Özellikleri
Sensörler ve Dönüştürücülerin sınıflandırılması
Enerji Dönüşümü
Sensörlerin Karakteristik Özellikleri
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_1_Genel.pptx
https://www.youtube.com/watch?v=nLwML2PagbY
What is Sensor Technology.mp4
What is sensor -- Its Types and Applications by Techmentation Lab.mp4
Types of Sensors.mp4
Sensör Nedir_ Sensörler Nasıl Çalışır_.mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri
Hafta 2 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Sıcaklık Ölçümü
Sıcaklık Birimleri
Sıcaklık Algılama Teknikleri
Sıcaklık Algılama Teknikleri
Fiziksel Boyutlardaki Değişme
BimetalTermometreler
Cam-hazneli Termometreler
Dolu-sistem Termometreler
Elektriksel Özelliklerdeki Değişme
Isılçiftler (Thermocouples)
DirençselSıcaklık Algılayıcılar (RTD)
Termistörler
Entegre devre Sıcaklık Sensörleri
Isıl Yayınımdaki Değişme
Radyasyon
Optik Pirometre
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_2.pptx
https://www.youtube.com/watch?v=Cuml0CMjcoQ
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri
Hafta 3 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Nem Nedir?
Nem Türleri
• Mutlak Nem
• Spesifik Nem
• Bağıl (Nisbi) Nem
Nem Ölçme Metotları
1. Psikrometre - Islak/Kuru Hazneli Nem Ölçer(Wet/Dry Bulb Aspirated Hygrometer veya Psychrometer)
• Basit Psikrometreler
• Suni Havalandırmalı Psikrometreler
2. Empedans, Direnç Sensörlü Nem Ölçer – Higrometre (Hygrometer)
3. Çiy Noktası Ölçer (Dew point meter)
4. Mekanik Nem Ölçer Alüminyum/Seramik Oksit Sensörler
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_3_Nem.pptx
Sensörler ve Dönüştürücüler_4_Konum.pptx
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 4 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Akış ve Akışkan Nedir?
Akışkan Ölçümleri
Debi
GAZ AKIŞI ÖLÇÜMÜ
Birincil Seviye Standartlar
Bell Prover
Pistonlu Sistemler
PVTt Sistemler
Tartım (Gravimetrik) Esaslı Sistemler
İkincil Seviye Standartlar
Fark Basıncı Debimetreleri
Orifis
Sonik Lüle
Ventürimetre
Rotametre
Islak Tip Sayaç
Rotary Metre
Türbinmetre
Termal Kütlesel Debimetre
Ultrasonik Debimetre
Vortex Debimetre
SIVI AKIŞI ÖLÇÜMÜ
İkincil Seviye Standartlar
Türbinmetre
Elektromanyetik Debimetre
Pozitif Yerdeğiştirmeli Debimetre
Döner Diskli Debimetre
Paletli Debimetre
Loplu Debimetre
Oscilating Circular Piston Meter
Çoklu Rotorlu Debimetre
Oval Dişli Debimetre
Kayan Kanatçıklı Debimetre
Sarmal Rotorlu Debimetre
Karşıt Hareketli Pistonlu Debimetre
Hassas Dişli Debimetre
Vortex Debimetre
Ultrasonik Debimetre
Doppler Debimetre
Hareket Süresine Göre (Transit Time)
Kütlesel Coriolis Debimetre
HAVA HIZINA GÖRE AKIŞI ÖLÇÜMÜ
Birincil Seviye Standartlar
LDA (Lazer Dopler Anemometre)
Döner Disk Sistemi
İkincil Seviye Standartlar
Pitot Tüpü
Kızgın Tel Anemometresi
Sonik/Ultrasonik/Akustik Tip Hava Hız Ölçer
Geçiş Zamanı Yöntemi
Zaman Farkı Yöntemi
Faz Farkı Yöntemi
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_5_Akış.pptx
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması

Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 5 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Gaz Alarm Dedektörü
1. Algılayıcı Sensör
2. Elektronik Değerlendirme/ Gösterge/ Kontrol Panosu
3. Sesli/ Işıklı Uyarı Düzenekleri
4. Otomatik Gaz Kesme Ventili
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_6_Gaz.pptx
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 6 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Temassız Algılayıcılar
Endüktif
Kapasitif
Manyetik
Optik (ışık bariyeri, yansıma algılayıcıları)
Ultrasonik
Ultrasonik Sensör
Çalışma Mantığı ve Yapısı
Kullanım Alanları
Yaklaşım Sensörü
Kapasitif Yaklaşım Sensörü
Manyetik Yaklaşım Sensörü
(Endüktif yaklaşım anahtarı, Proximity switch)
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_7_Temassız.pptx
Sensörler ve Dönüştürücüler_8_Ultrasonik.pptx
Sensörler ve Dönüştürücüler_9_Yaklaşım.pptx
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 7 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler İvme Nedir?
İvme Sensörleri
Pieozoelektrik etkiyi kullanan
Kapasitedeki değişimi algılayan
İvme Sensörü Uygulama Alanları
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_10_İvme.pptx
Gyro ve İvme Sensörü.mp4
jiroskop_nedir.mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 8 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler KUVVET
KUVVET-BASINÇ
Kuvvet Ölçme Yöntemleri
Bilinen yük ile dengeleme
Esnek gövde üzerinde kuvvetin etkisiyle oluşan şekil değişiminden yararlanma
Malzemelerin uygulanan kuvvet etkisiyle fiziksel özelliklerinin değişiminden yararlanma
Elektriksel yöntemleri kullanan kuvvet ölçme yöntemi,
Kapasitif tip
Manyeto eletrikik tip
Piezoelektrik tip
İndüktif ip
Uzama ölçerli (Strain gage)

Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_11_Kuvvet.pptx
Kuvvet Sensörü.mp4
Kuvvet_Industrial force sensors.mp4
Load Cell.mp4
strain gain.mp4
strain_gauge.mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 9 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Renk
Renk Sensörü
RGB Renk Uzayı
Çalışma Prensibi
Kullanım Alanları
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_12_Renk.pptx
Amazing Color Sensor Tech.mp4
Renk sensörü tanıtma ( _ Buton ile renk tanıtma _ ).mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 10 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler IŞIK NEDİR?
OPTİK – IŞIK SENSÖRLERİ
FOTO DİRENÇ - LDR
FOTO DİYOT
FOTO TRANSİSTÖR
PIR (Passive InfraRed)
IŞIK YAYAN DİYOT – LED
KIZILÖTESİ IŞIK YAYAN DİYOT (Infrared Diode)
FOTO PİL (Işık Pili, Güneş Pili)
OPTİK BAĞLAYICILAR (Opto Coupler, Opto Isolator)
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_13_Işık_Optik.pptx
y2mate.com - sensrl_lamba_byle_alr_trt_okul_HTQTSH3EH4c_360p.mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 11 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Ses Nedir?
Ses Sensörü
Mikrofon
Dinamik (bobinli - manyetik)
Kapasitif (kondansatör)
Şeritli (bantlı)
Kristal (Piezoelektrik kristalli)
Karbon tozlu mikrofonlar
Elektrot
Hoparlör
Dinamik (Hareketli Bobinli) Hoparlörler
Piezoelektrik (Kristal) Hoparlörler
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_14_Ses.pptx
A Quick Guide to Microphones.mp4
Hoparlör - Böyle Çalışır - TRT Okul.mp4
Mikrofon.mp4
Mikrofon - Böyle Çalışır - TRT Okul.mp4
Sen de Yap_ Alkışla Yanıp Sönen Masa Lambası.mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 12 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler BASINÇ
BASINÇ BİRİMLERİ ve DÖNÜŞÜM TABLOSU
Basınç Ölçümü
Sıvı sütunlu basınç ölçerler
-U Tipi manometre
-Kuyu tipi manometre
-Eğik manometre
-Mikromanometre
-Barometre
-Çan tipi manometre
-Dairesel dengeli manometre
Elastik eleman basınç ölçer
-Bourdan manometre
-Diyaframlar
-Kapsüller
-Körükler
Piezoelektrik basınç ölçerler
Bridgman Basınç ölçer
Düşük basınç ölçerler
-McLeod Cihazı
-Knudsen cihazı
-İyonizasyon cihazı
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar Sensörler ve Dönüştürücüler_15_Basınç.pptx
WIKA - How a pressure sensor is made (English).mp4
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Konu Dağılımına göre gruplar şeklinde haftalık sunum yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Sunum,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sunu hazırlanması + Sunumun sınıfta yapılması = Vizenin %20'u
Hafta 13 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Sensör Uygulamalarının Yapılması
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Gruplar şeklinde uygulama yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Uygulama, Laboratuvar,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sensör Uygulaması-1 = Vizenin %5'u
Hafta 14 .Hafta
Konu
Haftalık Kapsam ve Hedefler Sensör Uygulamalarının Yapılması
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri/Kaynakları/Videolar
Haftalık Öğrenme Etkinlikleri Açıklama Gruplar şeklinde uygulama yapılması
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Etkinlikleri Uygulama, Laboratuvar,
Haftalık Ölçme-Değerlendirme Notlandırması/Ödev Teslim Süreleri Sensör Uygulaması-1 = Vizenin %5'i